Phần kiến thức này, Lương sẽ bàn sâu hơn về ứng dụng tư duy phản biện trong giải quyết vấn đề. Điều này cần thiết khi chúng ta làm việc, nghiên cứu hoặc học tập theo nhóm.
Trong tư duy phản biện Có thể đặt một câu hỏi hay là một khả năng hiếm có.
Khả năng này một mặt có được là nhờ tích lũy kiến thức, mặt khác là từ kỹ năng đặt câu hỏi.
Trong thế giới thực này, luôn có những người khăng khăng chúng ta phải làm theo những gì họ nói bởi vì họ hiểu rõ nhất, biết chúng ta nên mặc gì, nên mua gì và nên tin vào điều gì.
Họ liên tục nói rằng họ muốn giúp chúng ta. Tại sao họ không chịu buông tay để chúng ta tự tìm hiểu xem chúng ta là người như thế nào?
Ví dụ, đối với câu hỏi đơn giản “Chúng ta có nên uống nhiều trà không?”, bạn chỉ mất 5 phút tìm kiếm trên Internet để tìm ra những gợi ý dưới đây. Sau đây là những gợi ý được lấy từ các trang web khuyên bạn nên mua nhiều trà.
Trà xanh có thể làm giảm ngứa và sưng da
Trà đặc có thể khử trùng vết thương
Nhai lá trà và ngậm chúng sẽ làm sạch răng của bạn
Nhúng khăn vào trà nóng và chườm nóng để giảm mỏi mắt
Rửa mặt bằng nước trà nóng có thể làm hết mẩn ngứa và mụn nhọt
Xả tóc bằng nước trà đậm đặc sau khi gội để tăng thêm độ bóng và mềm
……
Bạn có định mua thêm trà sau khi đọc những dòng trên không?
Những người đưa ra nhận định trên muốn chúng ta thay đổi hành vi. Nếu họ có thể cho chúng ta câu trả lời đúng, chúng ta có thể chống lại những kẻ tuyên truyền thông tin ngớ ngẩn. Tiếc một điều là họ không chỉ thường xuyên mắc sai lầm mà còn luôn luôn mâu thuẫn với chính bản thân mình.
Đừng vội vàng, theo đuổi một cách mù quáng hoặc bị ảnh hưởng bởi những lời đồn đại cảm tính và không có căn cứ, hãy cố gắng hết sức để hiểu những phương pháp phân tích và lập luận mà giá trị của chúng đối nghịch với chúng ta và vượt qua ảnh hưởng của định kiến đối với sự phán xét. Chỉ có cách này mới có thể rút ra những kết luận đúng đắn và hợp lý hơn.
Chúng ta cần tự hỏi bản thân tại sao, đừng để bộ não của chúng ta trở thành đường đua cho suy nghĩ của người khác.
Tư duy phản biện dạy cho bạn nhiều kỹ năng và thái độ để tìm ra câu trả lời hợp lý cho bạn và khiến bạn tự hào về nó.
Tư duy phản biện khuyến khích bạn lắng nghe và học hỏi từ người khác, đồng thời cân nhắc những gì người khác nói để xem họ là người như thế nào.
Từ khía cạnh này, bạn biết rằng chúng ta phải dựa vào người khác, nhưng điều này không áp dụng cho tất cả mọi người.
Do đó, tư duy phản biện có thể giúp giải phóng tâm trí và cơ thể của bạn, cho bạn khả năng giám sát những gì bạn nói và làm để xem bạn muốn trở thành ai.
PHẦN 1, Kích thích tư duy phản biện của bạn
Nghe và đọc một cách có phê bình, bao gồm việc đánh giá một cách có hệ thống những gì bạn nhìn thấy và nghe thấy, sau đó phản hồi lại nó đều đòi hỏi một tập hợp các kỹ năng và thái độ.
Những kỹ năng và thái độ này dựa trên một loạt các câu hỏi phản biện lồng vào nhau. Mục tiêu cuối cùng của chúng ta là trang bị cho mình khả năng tích hợp những vấn đề này để tìm ra quyết định tốt nhất có thể.
Lý tưởng nhất là bạn sẽ biến việc hỏi những câu hỏi này thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mình, chứ không chỉ là một tập hợp các kỹ năng bạn đã học được.
Ý nghĩa của tư duy phản biện (critical thinking) bao gồm ba khía cạnh sau:
Cần biết rằng chúng là một tập hợp các vấn đề chính đan xen vào nhau;
Có khả năng hỏi và trả lời những câu hỏi này theo cách thích hợp và vào thời điểm thích hợp;
Mong muốn mạnh mẽ để được chủ động trong việc sử dụng các vấn đề chính này.
Khi một câu hỏi đã được đặt ra, hãy yêu cầu người trả lời trả lời một cách thích hợp. Bằng cách đặt câu hỏi, chúng ta chuyển đến người trả lời câu hỏi: “Tôi rất tò mò”, “Tôi muốn biết thêm về điều này” và “Vui lòng giúp tôi.” Những yêu cầu như vậy thể hiện sự tôn trọng của chúng ta đối với người khác.
Câu hỏi phản biện được đưa ra để mọi người nghe câu hỏi hiểu được điểm chính và nắm bắt được hướng đi. Về mặt này, điểm xuất phát của tư duy phản biện là mong muốn mạnh mẽ của cá nhân để cải thiện khả năng tư duy.
Các câu hỏi chính cũng giúp cải thiện kỹ năng trình bày bằng văn bản và bằng miệng của chúng ta vì chúng giúp chúng ta theo những cách sau:
Đánh giá một cách khách quan các bằng chứng được trình bày trong các bài báo, sách, tạp chí và trang web, đừng tin theo một cách mù quáng.
Đánh giá chất lượng của một bài giảng hoặc bài phát biểu
Hình thành lập luận của riêng bạn
Sau khi hoàn thành các nhiệm vụ đọc được giao, hãy viết một luận văn có cơ sở
Tích cực tham gia thảo luận trong lớp
PHẦN 02 Hai loại phương pháp tư duy: Tư duy bọt biển và tư duy đào vàng
1, Làm thế nào để xác định hai loại tư duy này?
Có một cách tư duy phổ biến được gọi là “tư duy bọt biển” vì nó tương tự như một miếng bọt biển được hấp thụ hoàn toàn trong nước. Cách suy nghĩ phổ biến này có hai đặc điểm nổi bật:
Thứ nhất, bạn càng hấp thụ nhiều thông tin từ thế giới bên ngoài, bạn càng có thể đánh giá cao những điều mà thế giới này mang lại. Kiến thức bạn thu được sẽ cung cấp nền tảng cho những tư duy phức tạp hơn.
Thứ hai, tư duy bằng bọt biển tương đối thụ động, nó không đòi hỏi bạn phải suy nghĩ nhiều, nhưng đến một cách dễ dàng và nhanh chóng, đặc biệt là khi tài liệu bạn thấy có tổ chức và thú vị.
Mặc dù hấp thụ nhiều thông tin bên ngoài có thể cung cấp một điểm khởi đầu hiệu quả để trở thành một người có tư duy, nhưng tư duy bọt biển có một lỗ hổng nghiêm trọng và chết người:
Nó không cung cấp bất kỳ phương pháp đánh giá thông tin hay ý kiến nào có thể tin được và thông tin hay ý kiến nào nên bị bác bỏ. Nếu bạn cứ dựa vào tư duy bọt biển, cuối cùng bạn cũng sẽ tin vào những gì mình đọc được.
Chúng tôi tin rằng bạn phải sẵn sàng chủ động lựa chọn những gì cần tiếp thu và những gì cần bỏ qua.
Và để đánh đổi điều này, bạn phải đọc với một thái độ nhất định, tức là thái độ không ngừng học hỏi (hỏi).
Cách suy nghĩ này đòi hỏi bạn phải tích cực tham gia. Tác giả tiếp tục bán cho bạn các ý tưởng, và bạn phải luôn sẵn sàng tranh luận chống lại chúng, ngay cả khi không có mặt của chính tác giả.
Chúng tôi gọi kiểu tương tác này là “phong cách tư duy theo kiểu đào vàng”.
Quá trình đào vàng đưa ra một mô hình để người đọc tích cực thi đua nhặt được vàng, để làm được điều đó trong quá trình trò chuyện đòi hỏi bạn phải liên tục đặt câu hỏi và suy nghĩ về câu trả lời.
Tư duy bọt biển nhấn mạnh kết quả của việc tiếp thu kiến thức; tư duy đào vàng tập trung vào việc tương tác tích cực với kiến thức trong quá trình thu nhận nó. Do đó, hai lối suy nghĩ này thực sự có thể bổ sung cho nhau.
Để tìm được vàng của trí tuệ, trước tiên bạn phải có một thứ gì đó trong chảo vàng để đặt lên bàn cân.Hơn nữa, để đánh giá các lập luận khác nhau, chúng ta phải có đủ kiến thức, tức là một số ý kiến đáng tin cậy.
2, Sự khác biệt của hai lối tư duy
Hãy tiến thêm một bước nữa và xem xét hai cách tư duy này dẫn đến các hành vi khác nhau như thế nào.
Người có tư duy bọt biển thường đọc như thế nào?
Họ đọc từng chữ một, cố gắng nhớ lại những gì họ đã đọc;
Họ có thể vẽ các dòng bên dưới các từ khóa và câu quan trọng, hoặc đánh dấu chúng bằng bút màu;
Họ có thể ghi chú để tóm tắt các chủ đề và điểm;
Thỉnh thoảng, họ xem lại các dòng trong cuốn sách hoặc xem lại các ghi chú của mình để đảm bảo rằng họ không quên bất kỳ điểm quan trọng nào …
Nhiệm vụ chính của họ là tìm ra những luận điểm của tác giả và hiểu đầy đủ về chúng. Họ nhớ lại lập luận của tác giả, nhưng không đánh giá nó.
Còn những độc giả có tư duy đào vàng thì sao?
Giống như người đọc sách có tư duy bọt biển, họ hy vọng sẽ thu được kiến thức mới thông qua việc đọc sách, nhưng điểm tương đồng giữa hai phương pháp này kết thúc ở đó. Tư duy đào vàng đòi hỏi người đọc phải tự đặt ra một số câu hỏi đặt ra để tìm ra quyết định hay niềm tin tốt nhất.
Độc giả có tư duy đào vàng thường đặt câu hỏi tại sao các tác giả lại đưa ra nhiều tuyên bố khác nhau.
Họ viết ghi chú ở lề của các trang, nhắc nhở bản thân về các vấn đề trong lập luận của mình.
Họ liên tục tương tác với tài liệu đọc của mình, với mục đích đánh giá một cách có phê bình những gì họ đã đọc và rút ra kết luận của riêng mình trên cơ sở đánh giá khách quan.
Đặc điểm quan trọng nhất của tư duy đào vàng là tham gia tương tác, tức là đối thoại giữa người viết và người đọc, người nói và người nghe.
Là một nhà tư tưởng phản biện, bạn sẵn sàng đồng ý với người khác, nhưng trước tiên bạn phải tìm ra một số câu trả lời thuyết phục cho câu hỏi của chính mình.
Nếu có điều gì đó không hợp lý trong lời nói của người khác, họ sẽ không tự động nhảy vào mắt bạn. Là người đọc hay người nghe, bạn phải chủ động điều tra. Để làm được điều này, bạn cần tiếp tục đặt câu hỏi.
Cách tốt nhất để lấp đầy khoảng trống là chiến lược đặt câu hỏi phản biện. Một lợi ích to lớn của việc hỏi những câu hỏi này là ngay cả khi bạn có kiến thức hạn chế về các vấn đề đang được thảo luận, nó không ngăn bạn hỏi đến tận đáy nồi.
Chẳng hạn, bạn không cần phải là một chuyên gia về nuôi dạy con cái bạn cũng có thể quản lý tốt một trung tâm nuôi dạy trẻ em và đưa ra những lời đánh giá về các vấn đề liên quan.
PHẦN 03. 4 giá trị chính của nhà tư duy phê bình
Để trở thành một nhà tư tưởng phản biện, mục tiêu của bạn là liên tục phấn đấu để đưa ra kết luận tốt hơn, niềm tin tốt hơn và quyết định tốt hơn. Một số giá trị có thể thúc đẩy bạn đạt được những mục tiêu đó, trong khi những giá trị khác thì không.
Hiểu và đánh giá cao những giá trị quan trọng mà những nhà tư tưởng phê bình đó nắm giữ sẽ mang lại cho bạn một số năng lực tinh thần lành mạnh để liên tục nhắc nhở bản thân về mức độ cần thiết phải chú ý đến quan điểm của những người có định hướng giá trị khác với bạn.
Chúng ta hãy cùng nhau điểm qua những giá trị quan trọng này:
- Quyền tự quyết
Thoạt nhìn, giá trị này dường như chẳng liên quan gì đến việc khuyến khích mọi người chú ý đến những góc nhìn khác nhau. Nó không phải là một trò đùa mà một mặt nó yêu cầu chúng ta hình thành kết luận của riêng mình, mặt khác nó khuyến khích chúng ta tìm kiếm hoặc lắng nghe những hiểu biết không phải của riêng chúng ta.
Vậy thì, để theo đuổi quyền tự quyết cần sử dụng những nguyên liệu gì?
Tất nhiên, chúng ta đều muốn lựa chọn những khả năng nhiều nhất và đầy đủ nhất, nếu không chúng ta có thể bỏ lỡ một quyết định quan trọng hoặc sự lựa chọn đáng lẽ phải lựa chọn. Ví dụ, các đảng viên Dân chủ nhất định sẽ mắc sai lầm lớn nếu họ chỉ nghe theo các đảng viên Dân chủ khác.
- Sự tò mò
Muốn tận dụng tư duy đào vàng để đứng trên thế giới, bạn cần phải lắng nghe và nhìn thấy nhiều hơn,thực sự lắng nghe và nhìn thấy bằng trái tim của bạn. Những người khác có sức mạnh để thúc đẩy bạn tiến lên, giải phóng bạn khỏi sự hạn hẹp của kiến thức hiện tại của bạn.
Để trở thành một người biết suy nghĩ và phán đoán, bạn cần liên tục đặt câu hỏi về mọi thứ bạn gặp phải. Một phần sức mạnh của những gì bạn học được từ người khác là cái nhìn sâu sắc của họ, miễn là quan điểm của họ đáp ứng một bộ tiêu chí được lập luận rõ ràng.
- Khiêm tốn lịch sự
Nhận thức được rằng ngay cả những người thông minh nhất trên thế giới cũng mắc một loạt sai lầm mỗi tuần, chúng tôi có một nền tảng vững chắc để bạn chủ động giao tiếp với người khác.
Đương nhiên, một số người trong chúng ta có những hiểu biết mà những người khác không có, nhưng mỗi người trong chúng ta đều bị giới hạn trong những gì chúng ta có thể làm và khi chúng ta suy ngẫm về bản thân, chúng ta lặp lại những gì Socrates đã nói: Điều duy nhất tôi biết là tôi không biết gì cả.
Một khi chúng ta chấp nhận thực tế này, chúng ta có thể nhận ra tốt hơn rằng những tương tác của chúng ta với những người khác có thể lấp đầy ít nhất một số khoảng trống trong hiểu biết hiện tại của chúng ta. Hơn nữa, lịch sự cho phép chúng ta tránh được một trong những trở ngại mà chúng ta thường gặp phải với tư duy phản biện: niềm tin rằng tất cả những người không đồng ý với chúng ta đều có thành kiến và chỉ có chúng ta là khách quan và công bằng.
- Chân thành tôn trọng những lập luận đúng đắn
Mặc dù chúng ta muốn tôn trọng và lắng nghe ý kiến của người khác, nhưng điều đó không có nghĩa là tất cả các ý kiến và kết luận đều không thể phân biệt được và có giá trị. Những câu hỏi quan trọng sẽ cung cấp cho bạn một khuôn khổ cơ bản để chọn và lựa chọn trong số tất cả những người muốn ảnh hưởng đến bạn.
Một khi bạn tìm thấy một người có lý lẽ rõ ràng và lập luận chặt chẽ, bất kể màu da, tuổi tác, đảng phái, giàu nghèo, quốc tịch, hãy chắc chắn tin tưởng ý kiến của họ một cách vô tư cho đến khi một lập luận thấu đáo và chặt chẽ hơn xuất hiện.
Trong mọi trường hợp, với những giá trị nền tảng này, bạn phải tự tin trong lời nói và hành động của mình, đừng ngần ngại đưa ra kết luận cho riêng mình, nhưng bạn cũng phải dành một chút thời gian để ngẫm nghĩ lại bản thân: Liệu tôi có khả năng sai không?
CÙNG MỤC
Kỹ năng nghệ thuật giao tiếp Cách nói chuyện Đối nhân xử thế- Phát triển bản thân – thay đổi giá trị bản thân
- Chán nản chán đời buồn chán mệt mỏi quá làm gì
- Lịch sự là gì ( kỹ năng giao tiếp trong đối nhân xử thế)
- VC hay VA và VM là gì (đầy đủ từ tắt-thuật ngữ VC-VA-VM)
- Chán quá thì làm gì (mệt mỏi chán nản-chán đời )
